Kiezen: te veel of te weinig opties?

Een grote hoeveelheid mogelijkheden kan verlammend werken als we een keuze willen maken.
Toch is het te snel beperken van de opties een veel meer gemaakte denkfout bij het nemen van beslissingen. Hierdoor mis je een aantal mogelijkheden.
Het is het ‘moeten’ kiezen tussen een te beperkt aantal mogelijkheden dat voor een beklemmend gevoel kan zorgen.
In het begin van het denkproces is het net verruimend en inspirerend om het aantal opties te vergroten.

Vermijd dus dat je kiest met oogkleppen op, maar geef je ogen de kost voor je een keuze maakt.

Dilemma’s: wantrouw keuzes tussen 2 opties

Een dilemma zet je tussen twee vuren.
Er zijn maar 2 mogelijkheden: ja of nee, zwart of wit, alles of niets, het een of het andere.

Er is geen alternatief.
Althans: dat gevoel heb je.

Dit verhoogt enkel de druk, wordt als manipulatie ervaren en geeft zelden een tevreden gevoel wanneer je kiest.

Je stelt jezelf voor een dilemma of anderen stellen je voor een dilemma. Het effect is steeds hetzelfde: stress, verwarring en soms ook angst en paniek.
Bij een dilemma is kiezen inderdaad verliezen.

Meestal wordt dan gekozen voor de voor- en tegenlijstjes. Om te kijken wat je wil verliezen of zeker behouden?
Maar dit soort lijstjes geeft zelden helderheid. Integendeel: er ontbreekt iets en geeft geen verheldering.

Breed gezichtsveld versus tunnelzicht

Bij dilemma’s en ja/nee-beslissingen is je blikveld te klein en creëer je tunnelzicht. Bij het maken van keuzes is de eerste stap net een breed gezichtsveld creëren. Zo bekom je overzicht over de situatie en kan je met verschillende aspecten rekening houden.
Focussen is goed als je alternatieven wil analyseren, maar nadelig als het gaat om alternatieven te vinden. Dus eerst breed zien, dan pas focussen.

Als je geconfronteerd wordt met een keuze tussen slechts twee alternatieven mag er een alarmbelletje afgaan.
Het komt er dan op aan om op zoek te gaan naar meer opties en mogelijkheden.
Enkele tips:

“Er is slechts 1 antwoord”

Om meer mogelijkheden te zien, helpt vaak het weghalen van het dilemma: stel dat je geen keuze hebt, wat zou je dan doen?
Beeld je in dat je voor eeuwig en altijd aan 1 optie vastzit, wat zou dat dan betekenen?

Bijvoorbeeld: Je twijfelt of je al dan niet van werk zou veranderen. Maar je blijft hangen bij de vraag ‘Zal ik weggaan of niet?’.
Dit is de enige vraag die je je stelt, je blijft er over piekeren, maar je kan niet kiezen.
Formuleer dan antwoorden op deze vraag: Stel dat je voor altijd op deze plaats zou blijven werken, hoe zou je het dan aanpakken?

Pas als je geen keuze meer hebt, zie je soms meer mogelijkheden. Nood breekt wet.

Voeg opties toe

In plaats van te kiezen uit 2 of 3 opties, ga je op zoek naar meer mogelijkheden. Stel je de vraag welke mogelijkheden er nog zijn.
Kan het ook beter? Anders? Wat zijn de valkuilen? Welke mogelijkheden zijn er nog? Wat als ik carte blanche kreeg?

• Het vergelijken van alternatieven vergroot je blik op de mogelijkheden. Rekening houden met verschillende variabelen, vergroot het vertrouwen in de gekozen optie.
• Rekening houden met alternatieven heeft een positief effect op het verkleinen van het gevaar op oogkleppen. Er is minder neiging tot het beperken tot 1 alternatief/optie/keuze.
• Er is een plan B als plan A niet kan doorgaan.

Alle opties moeten wel wezenlijk van elkaar verschillen. Niet enkel in 1 detail.
Let dus ook op voor valse opties, die enkele gecreëerd worden om de “echte” opties beter te laten uitkomen.
Het is manipulatie en vernauwt eerder je blikveld dan het te vergroten.

Netwerk

Hoe persoonlijk het ook lijkt, de kans is groot dat anderen al voor een gelijkaardige keuze hebben gestaan.
Ga dus op zoek naar anderen, bedrijven of personen, die jouw keuzevraagstuk al eens hebben doorgemaakt. Niet om het antwoord dat zij vonden te kopiëren. Wl om inspiratie op te doen en om je gezichtsveld te vergroten.
Door de juiste vragen te stellen, ga je alternatieven zien. Je leert mogelijkheden en opties die daarvoor verborgen bleven.
Stel dus open vragen en vraag naar het niet-evidente.

Meerdere opties zien, maakt dat je een doordachtere en doorleefde keuze maakt. Kiezen is niet langer verliezen, maar kiezen voor wat jij wil.

 

Hoe leer je kiezen?

In de cursus Kies voor jezelf verdiep je je zelfkennis en hoe je gezonde levenskeuzes maakt.

Programma:
• je kwaliteiten en talenten
• jouw persoonlijkheid (Big5)
• je drijfveren en motivatie
• je valkuilen en wat je nog te ontwikkelen hebt
• je waarden
• anders leren denken